Walka z dezinformacją na temat wyroku TK. Memorandum Ordo Iuris do dyrektorów szpitali

Adobe Stock

Wokół wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji eugenicznej funkcjonuje wiele niezgodnych z prawdą twierdzeń. W przestrzeni publicznej pojawiają się głosy stwierdzające m.in., że wyrok ten rzekomo nie zmienia stanu prawnego w Polsce lub też, że wpływa na inne przesłanki dopuszczalności aborcji. Liczne wprowadzające w błąd informacje związane z tą sprawą mogą prowadzić do nacisków wobec lekarzy i władz szpitali, zmierzających do wymuszenia przeprowadzania aborcji na podstawie uchylonego przepisu. W związku z tym, Instytut Ordo Iuris przekazał do dyrekcji placówek medycznych memorandum mające na celu rozwianie wątpliwości interpretacyjnych dotyczących wyroku TK i jego skutków.

PRZECZYTAJ MEMORANDUM - LINK

Niezgodne ze stanem faktycznym jest twierdzenie, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 1/20, opublikowany w Dzienniku Ustaw 27 stycznia 2021 r., miałby być rzekomo pozbawiony mocy obowiązującej. Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP, orzeczenie to jest powszechnie obowiązujące i ostateczne. Ponadto, wyrok zapadł większością głosów sędziów orzekających w sprawie, zatem nie wpływają na jego moc prawną zarzuty co do obsady niektórych stanowisk sędziowskich Trybunału. Nawet bowiem nieuwzględnienie głosów sędziów, których status jest kwestionowany, nie wpłynęłoby na treść wydanego rozstrzygnięcia. Co więcej, Konstytucja w art. 190 ust. 3 podkreśla, że wyroki TK wchodzą w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw i w tym dniu traci moc obowiązującą przepis ustawy uznany za niekonstytucyjny. Trybunał nie skorzystał z możliwości określenia innego terminu utraty mocy przepisu dopuszczającego przerwanie ciąży w oparciu o przesłankę eugeniczną, w związku z czym art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży przestał obowiązywać 27 stycznia 2021 r.

Przejawem dezinformacji jest również stwierdzenie o domniemanym braku możliwości „ścigania” lekarzy wykonujących aborcję eugeniczną po wejściu w życie wyroku, jak również groźba pociągania do odpowiedzialności medyków odmawiających uśmiercenia nienarodzonego dziecka na podstawie uchylonego przepisu ustawy o planowaniu rodziny. Art. 152 Kodeksu karnego przewiduje bowiem odpowiedzialność karną za przeprowadzenie aborcji z naruszeniem przepisów wspomnianej ustawy. W treści uzasadnienia wyroku Trybunał potwierdził, że „ograniczeniu ulegnie katalog okoliczności legalizujących przerwanie ciąży. Tym samym nastąpi rozszerzenie zakresu znamion czynów zabronionych stypizowanych w art. 152 k.k”.

Co istotne, orzeczenie Trybunału nie wpływa na pozostałe przesłanki dopuszczalności przerywania ciąży. W mocy pozostaje bowiem art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o planowaniu rodziny, umożliwiający uchylenie prawnej ochrony życia dziecka w przypadku, gdy ciąża stanowi zagrożenie dla zdrowia lub życia matki oraz art. 4a ust. 1 pkt 3 dotyczący sytuacji, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że ciąża jest wynikiem czynu zabronionego. Instytut Ordo Iuris podkreśla w memorandum, że pierwsza z wymienionych przesłanek dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy istnieje poważne niebezpieczeństwo utraty przez kobietę życia lub zdrowia. Nie odnosi się ona zatem do ryzyka pogorszenia zdrowia psychicznego. Ponadto, ocena zagrożenia, które ma pociągnąć za sobą pozbawienie życia nienarodzonego dziecka, powinna być dokonywana zawsze na podstawie indywidualnych okoliczności. Niedopuszczalne jest zatem „skatalogowanie” przesłanek mających uzasadniać aborcję w przypadku niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia matki.

„W obecnej sytuacji niezwykle istotne jest zapewnienie pracownikom placówek medycznych dostępu do rzetelnej informacji na temat znaczenia i skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Wierzymy, że w oparciu o argumenty przedstawione w memorandum lekarze będą mogli podejmować przemyślane i właściwe decyzje w sprawach tak ważnych jak życie i zdrowie” – zaznacza mec. Katarzyna Gęsiak, analityk Ordo Iuris.